Yağsız sıcak hava fritözü (Air fryer): en detaylı artı ve eksilerini keşfedin
Birkaç yıldır, dünyanın hemen her yerinde, sıcak hava fritözü sahip olunması gereken bir mutfak ikonu haline geldi.
Bu başarı kolaylıka açıklanabilir: çok az yağ ile (%80’e kadar daha az) tıpkı “orijinal” lezzette ve görünümde olan kızarmış yiyecekler elde etmeyi vaat etmekte (1).
Üstelik küçük ebatı, çok maliyetli olmayışı, mutfakta geçirecek zamanı çok az olan küçük aileler için ideal bir alternatif sunması da artıları arasında sayılabilir.
Yılbaşı yaklaşırken, belki siz de bir hava fritözü satın almayı düşünmektesiniz! Bu yüzden nasıl çalıştığını; çok az yağ ile nasıl kızartma yapabildiğini ya da gerçekten reklamlarda söylendiği gibi sağlıklı olup olmadığını öğrenmeniz faydalı olur diye düşündüm.
Kızartma sırasında neler oluyor?
Her zaman olduğu gibi, ABC’den başlamayı seviyorum, çünkü doğru yargıya kendi başınıza ulaşmanızı tercih ediyorum. Ancak doğrudan hava fritözü hakkındaki kişisel kararıma gitmek isterseniz, buraya tıklayarak doğrudan makalenin sonuna gidebilirsiniz.
Klasik kızartma şu şekilde yapılır: gıdayı kaynar yağa daldırdığınızda, yüzey sıcaklığında önemli bir artış gerçekleşir (birkaç saniyede yaklaşık 20°C’den 170°C’ye). Bu ani değişiklik, yiyeceğin yüzeyinde bulunan suyun anında buharlaşmasına neden olur ve bunun sonucunda damağa da çok hoş giden, istersek mühür olarak da adlandırabileceğimiz, geçilmez bir bariyer oluşturan bir kabuğun oluşumuna neden olur.
Bu mühür, gıdanın içinde doğal olarak bulunan suyun dışarıya geçmesini ve aynı zamanda kabuğun dışındaki çok yüksek sıcaklığın da içeriye girmesini engeller.
İşte size kaba hatlarıyla kızartmanın büyüsü: içeride sulu ve yumuşak bir kıvam; dışarıda ise çıtır çıtır olan bir kabuk (biz insanlar gerçekten çarpık zevklere sahibiz!).
Evde kızartma normalde iki şekilde yapılır:
– geleneksel tip kızartma: yemekler az yağda tavada kızartılır; sıcaklıklar kabaca 160 ila 190°C arasında değişir;
– daldırma veya derin kızartma: gıdalar yüksek kenarlı tencerelerde veya fritözlerde kızgın yağa daldırılarak kızartılır; sıcaklıklar kabaca 170-190°C arasında değişir.
Yağda kızartma yoluyla, oksidasyondan hidrolize, polimerizasyondan nişastanın jelatinizasyonuna veya proteinlerin denatürasyonuna kadar değişen fiziksel ve kimyasal dönüşümler gerçekleşir. Bütün bunlar nihai ürüne damağa ve göze çok hoş gelen özellikler kazandırır; ancak aynı zamanda insan sağlığına zıt düşen reaksiyonlar da gerçekleşmektedir.
Derin kızartma yöntemi, yiyeceğin oksijen ve soğuk hava ile temas yüzeyini azaltarak daha hızlı bir pişirme süresi sağlarken, kızartma yağının daha uzun ömürlü olmasını da mümkün kılar (daha az oksijen = daha az oksidasyon); bu yöntemle kızartılmış gıdalar daha az yağ emer ve daha az besin öğesi kaybeder.
Özetle, derin kızartma tavada kızartmaktan “daha iyidir”, ancak göreceli olarak konuştuğumuzu unutmayalım; öyle ki, her iki yöntem de doktorlar ve beslenme uzmanları tarafından esas olarak 2 nedenden dolayı geri çevrilirler:
– derin kızartma daha az yağ çekmeye yol açıyor olsa da her iki yöntem de yüksek bir yağ alımına, yani ekstra kaloriye neden olurlar: patates kızartması üzerinden konuşursak, çiğ patateste bulunan 0 yağ değeri, kızartma sonunda 100 gram ürün için 30 gram yağa ulaşır;
– kızartma için kullanılan katı ve sıvı yağlarda, kızartmanın yapıldığı sıcaklıklarda, sağlığa zararlı olabilecek polar bileşikler oluşur; bu bileşiklerin miktarları özel hükümlerle düzenlenmiştir: kızartma için kullanılan yağlar, polar bileşik içeriği olarak ifade edilen 25 g/100 g bozulma sınırına ulaşıldığında değiştirilmelidir. Ölçüm, restoranlar gibi tizari yerlerde sondalar aracılığıyla yapılırken, evlerde görsel denetim yoluyla yapılır: daha koyu ve daha yoğun bir yağ kesinlikle atılmalıdır.
Hava fritözü nasıl çalışır?
Bir hava fritözü bir tür minyatür fırındır: sıcak havayı bir fan yardımıyla konveksiyon yoluyla dağıtır.
Çalışma prensibi geleneksel kızartma ile aynıdır, ancak kızartma sıvısı değişmiştir: yağın yerini sıcak hava alır!
Küçük pişirme haznesinde yemek hafifçe yağlandıktan sonra bir sepetin üzerine konur; bu, sıcak havanın, pişirilecek yiyeceğin tüm yüzeyi üzerinde eşit şekilde geçişini kolaylaştırır. Bu şekilde son derece tatmin edici ve geleneksel kızartmalara çok benzer nitelikte bir nihai ürün elde etmek mümkündür.
Bir fritözde aranacak özellikler
İmalat malzemesinin paslanmaz çelik olması tercih edilir: bu daha iyi bir hijyen sağlamak için ve çalışma sıcaklığının kolayca 200°C’ye ulaşabildiği bir ortamda plastik malzeme olmasını istemeyenler için önemlidir. Her halükarda, kullanılan plastiklerin elbette bir diğer kanserojen madde olan BPA (Bisphenol A) içermemesi gerekir, özellikle küçük çocuklarınız varsa. Ayrıca sepet içinde kullanılan yapışmaz kaplamaların, normalde kullandığımız tava ve tencerelerde olduğu gibi PFOA (perflorooktanoik asit) içermemesi yine dikkat edilmesi gereken bir husustur.
Hava fritözünün artıları ve eksileri
Hemen bir ön açıklama: Bu teknik size neredeyse hiç yağ kullanmadan, dışı çıtır çıtır içi yumuşak, klasik ve lezzetli bir kızartmanın özelliklerine sahip bir alternatif sunmakta.
Yağsız fritöz şüphesiz klasik fritözlerden daha iyidir, ancak bu, yemek pişirmenin en sağlıklı yolu olduğu anlamına gelmez: nihai ürün her halükarda bir kızartmadır, teknik tanımı da kuru ortamda ve yüksek sıcaklıkta pişirilmiş bir yiyecektir (bu tanımı unutmayın).
Sağlıkla ilgili değerlendirmeler
Artıları:
– Kızartma yemeye devam ederken, şişmanlamak istemeyenler için somut bir yardım.
Eksileri:
– Ancak sağlıklı bir diyet sadece daha az kalori anlamına gelmez; aslında, yiyecekleri, mevcut besin maddelerine mümkün olduğunca az zarar veren yöntemlerle ve muhtemelen toksik madde üretimine neden olmadan hazırlamak en akılcı çözümdür.
Hava ile kızartma yöntemi, sağlıklı olarak kabul edilmiş buharda pişirme, basınçlı pişirme, soteleme veya az suda haşlama yöntemlerinden son derece uzaktadır.
Bu bilinçle, yağ miktarındaki önemli azalmanın, lipidlerin parçalanması ve oksidasyonu olasılığını da azaltması sebebiyle “daha az zararlı kızartmalar” elde etmek için faydalı olacağı açıktır; ancak kimse bu yöntemle, tam anlamıyla sağlıklı gıdalar pişirebilirsiniz diyemez!
– Bana göre paradoks etkisine dikkat etmeliyiz; yani bilinçsiz tüketicilerin “hafif”, “yağsız” veya “sağlığına düşkün olanların tercihi” gibi olumlu reklam sloganlarına inanarak, aşırıya kaçması ve bu yöntemi sağlık için bir saatli bomba haline getirmesi son derece mümkündür. İnanın, bu hava fritözlerini haftada 6 kereden fazla kullanan insanlar tanıyorum!
– Uzun vadede zararlı olabilecek bir alışkanlık: klasik kızartma yöntemine kıyasla daha uzun bir pişirme süresi (neredeyse iki katı), besin değerinde azalmaya sebep olabilir.
– Tüm kızartma türlerini ilgilendiren diğer sorunları da unutmamalı: kızartma sırasında polar bileşikler olarak tanınan kısa zincirli yağ asitleri, aldehitler, ketonlar, alkoller ve uçucu olmayan ürünler ortaya çıkar(2).
– Kızartılmış yiyeceklerle ilişkili bir diğer sağlık riski de akrilamiddir.
Akrilamid nedir
Patatesin kızartılması sırasında (aslında 120°C’nin üzerinde gerçekleşen herhangi bir pişirme yönteminde olduğu gibi), diğer değişimlerin yanı sıra nörotoksik, genotoksik, kanserojen ve mutajenik olarak tanımlanan, yani DNA’mızda mutasyonlara neden olarak kanser riskini artıran (3, 4, 5, 6) bir madde olmasının yanı sıra hayati ve/veya üreme sistemlerinde bir dizi ciddi bozukluk ve işlev bozukluğuna da yola açabilen akrilamid de üretilir.
Ancak oluşumu için yüksek sıcaklık tek başına yeterli değildir; glikoz ve fruktoz gibi bazı şekerler ile birlikte bir amino asit olan asparajinin de mevcut olması gerekir. Henüz tam olarak anlaşılamamış olmasına rağmen, reaksiyonun o çok sevdiğimiz kahverengi rengin enzimatik olmayan oluşumundan sorumlu Maillard reaksiyonu ile ilgili olduğuna inanılıyor.
Patates cipsinin yanı sıra başlıca akrilamid kaynakları kraker, ekmek, kurabiye ve kahvaltılık tahıl gevrekleri gibi nişastalı gıdalardır; ama aynı zamanda kahve ve çikolatada da bulunur
– Patates kızartmasına bayılıyorsanız ve hava fritözünü suçluluk duymadan doyasıya yemek için satın almak istiyorsanız, bu isteğinizi yeniden gözden geçirmelisiniz. Sıcak hava fritözü, yiyeceklerdeki akrilamid miktarının %90’a kadar azaltılmasını sağlar(7,8); bununla birlikte, bu şekilde pişirilen yiyeceklerin akrilamidden tamamen arınmış olduklarını söylemek hata olur: tam tersine, Hong Kong’da 02.2021 tarihinde yapılan bir tüketici araştırması, farklı markaların hava fritözleri ile pişirilen bazı numunelerin, Avrupa direktiflerince önerilen eşik değerlerin (500 mikrogram/kg) oldukça üzerinde konsantrasyonlar içerdiğini ortaya koymuştur; örneğin bir numune 13 kat daha yüksek şekilde, kg başına 7.038 mcg içermiştir.
– Genel olarak yüksek sıcaklıklarda pişirilen gıdalar ile ilgili sağlık riskleri devam ediyor: heterosiklik aminler ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi yine kanserojen olan diğer moleküller de dikkate alınmalı. Daha fazlasını öğrenmek isteyenleri barbekü ile ilgili riskler başlıklı yazımı okumaya davet ediyorum.
– Daha sonra AGE‘ler (Advanced Glycation End products in food – gıdalarda İleri Glikasyon Son ürünleri) gelmekte; bunlar birçok kronik hastalığa yol açabilen ve mevcut hastalıkların ilerlemesine neden olabilen patojenik bileşiklerdir.
Gıdalar normalde çiğ olduklarında bile AGE içerebilir; bununla birlikte, kuru ortamda yüksek sıcaklığa dayalı pişirme yöntemlerini, gıdalarda sürekli ve önemli AGE oluşumuyla ilişkilendiren pek çok bilimsel kanıt(9, 10, 11) bulunmaktadır.
Bu, birkaç satırdan fazlasını hak eden karmaşık bir konu, bu yüzden detaylı bir analizi gelecekteki bir makaleye erteleyeceğim. Şu an için ekstra AGE’lerin oluşumuna neden olanın çoğunlukla protein açısından zengin besinler olduğunu (özellikle kırmızı et, salam sosis, peynir vb.), meyve ve sebzelerin ise genel olarak ızgara veya kızartma sonrasında bile çok daha düşük seviyelerde AGE içerdiğini bilmeniz yeterli.
Organoleptik bir bakış açısından değerlendirmeler
Eksileri:
– Pazarlama sloganları, “Çok az yağ ile mükemmel patates kızartması” gibi mesajlar verir.
Gerçekten de sıcak hava fritözü çok az yağ ile kızarmış yiyecekler üretir; ancak mükemmelliği konusunda şefler veya büyükanneler gibi konunun “gerçek uzmanları”, pek de aynı fikirde değiller.
Gelin bu kuşkuyu bilimsel bir bakış açısından değerlendirelim: bazı araştırmacılar çeşitli numuneleri taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve diferansiyel taramalı kalorimetri (DSC) ile analiz etmişler. Sonucu etkileyen, iki ürünün (sıcak hava ile ve geleneksel kızartma yöntemi ile elde edilen) hem kabuk, hem nem içeriği, hem de kabuk kalınlığı hususlarında gösterdikleri farklılıklardır(12). Geleneksel kızartma sırasında nişastanın jelatinleşmesi daha yüksektir; bu, gözle görülür şekilde daha kuru ve daha kalın bir kabuk elde edilmesine yol açmaktadır. Böylece gıdanın içinde daha yüksek bir nem tutulacağından, kızartmanın içi tercih edilen biçimde daha sulu ve yumuşak hale gelir.
Artıları:
– Sizin de benim gibi, evinizde bir laboratuvar yoksa ve yemek konusunda çok müşkülpesent biri değilseniz, eminim benimle aynı görüşü paylaşacaksınız: mükemmel olmasa da, yağsız kızartma ile elde edilen yiyecekler yine de çok lezzetli. Bazı şeylere dikkat etmeli tabi; mesela mücver gibi cıvık gıdalar yerine katı gıdaları kızartmak için kullanmalı, veya donmuş gıdaları çözdürdükten sonra kızartmaya dikkat etmeli gibi…
Pratik bir bakış açısıyla değerlendirme
Artıları:
– Geleneksel kızartma ile karşılaştırıldığında, sunduğu kolaylık gerçekten dikkat çekicidir: yiyeceğe bir miktar yağ sürmek ve önceden yağlanmış sepete yerleştirmek yeterlidir.
– Sepeti ve cihazın diğer parçalarını yıkamak genellikle pratik ve kolaydır; ancak bu konuda şikayetçi olanların sayısı, hiç de az değil.
Eksileri:
– Talimatlara daima riayet edin! Çok fazla yağ kullanmak, hiç yağ koymamak kadar verimsiz olabilir; ya da kirli olan bir cihazı kullanmak korkunç bir “baş belası” olarak size geri dönebilir.
Enerji tüketimi açısından değerlendirmeler
Artıları:
– Bir hava fritözü küçük ve kompakttır, kettle (su ısıtıcısına) benzeri bir enerji tüketimine sahiptir (yaklaşık 1500 W: bu değer, modele ve boyuta bağlı olarak 1000 ila 2300 W arasında değişir).
– Küçük ebatı sayesinde normal bir fırına kıyasla çok daha hızlıdır, aynı miktarda gıdayı neredeyse yarı sürede pişirir.
Eksileri:
– Bununla birlikte, hava fritözü ne bir mikrodalga ne de geleneksel bir fritöz değildir. Bu nedenle patates kızartmak yaklaşık 10-12 dakika sürer: bu yağlı kızartma için gereken sürenin yaklaşık iki katıdır.
– Dolayısıyla, geniş bir aileniz varsa (4 kişiden fazla) gerekli olan çeşitli pişirme vardiyaları göz önüne alındığında, fırını çalıştırmanız daha verimli olacaktır. Termostatı sayesinde modern bir fırın, toplam pişirme süresinin yaklaşık %25’i süresince enerji tüketecektir.
Etik açıdan değerlendirme
Artıları:
– Daha az yağ kullanmak çevre için iyidir; dahası, evsel yağları genellikle uygun şekilde bertaraf edilmediklerinden, denizlerin ve su yollarının kirlenmesine neden olmaktadır.
– Elektriğimizin maalesef yenilenemeyen kaynaklardan elde edildiğini göz önünde bulundurduğumuzda, enerji tasarrufu sunması da gezegen için iyidir (demin de söylendiği üzere bu sadece küçük bir aileden bahsettiğimiz sürece geçerlidir, 1-2 kişi olursa daha iyi).
Eksileri:
– Küçülme (degrowth) mantığı ile konuya bakacak olursak: gezegenin değerli kaynaklarını, kullanmayacağımız nesneleri satın alarak boşa harcamamalıyız (sadece gerçekten ihtiyacımız olan mallar satın alınmalıdır). Yukarıda belirtilenlerin ışığında sık sık kızartma yapmanın, çok az yağda bile olsa, sağlıklı bir yöntem olmadığı bellidir: madem sağlığınız için onu nadir olarak kullanmanız gerekiyor, o zaman satın almanızın da çok bir anlamı yok aslında!
Diğer değerlendirmeler ve sonuç
Artıları:
– Hava fritözü, normalde geleneksel kızartmalarda olduğu gibi mutfağınızın bir friggitoria (kızarmış yiyeceklerin satın alınabileceği İtalyan fast food tarzı dükkanlar) gibi kokmasına yol açmaz.
– Mutfağınız, normal bir fırın kullanırken sıklıkla yaşandığı gibi cehenneme dönüşmez. Böylece sıcak yaz günlerinde de yemek pişirebilirsiniz.
– Ama benim için bir hava fritözünün belki en önemli artısı şu: “sağlıklı yiyeceklerden nefret edenleri” dahi, kalitesiz ve boş kalorilerle dolu yiyecekler yerine, bir koca tabak brüksel lahanasının veya Portekiz usulü kızarmış yeşil fasulyenin veya mercimek burgerlerinin ve neden olmasın tofu çubuklarının tadını çıkarmaya ikna edebilir.
Sonuç olarak ve daha açık olmak gerekirse, bu makineyi SADECE patates kızartması, köfte, sosis veya tavuk kanadı kızartmak için almayı düşünüyorsanız cevabım şu: “asla onayımı alamayacaksınız!”
Hepinize iyi devrimler
Kaynakça
1)Zaghi, Aline Nalon, et al. “Frying process: From conventional to air frying technology.” Food Reviews International 35.8 (2019): 763-777.
2) Xu XQ, Tran VH, Palmer M, White K, Salisbury P. Chemical and physical analyses and sensory evaluation of six deep-frying oils. J. Am. Oil Chem. Soc. 1999;76:1091–9.
3) Hogervorst, J. G. F.; van den Brandt, P. A.; Godschalk, R. W. L.; van Schooten, F. J.; Schouten, L. J. Interaction between Dietary Acrylamide Intake and Genetic Variants for Estrogen Receptor-Positive Breast Cancer Risk. Eur. J. Nutr. 2018. DOI: 10.1007/s00394-018-1619-z
4) Capuano, E.; Fogliano, V. Acrylamide and 5-Hydroxymethylfurfural (HMF): A Review on Metabolism, Toxicity, Occurrence in Food and Mitigation Strategies. LWT- Food Sci. Technol. 2011, 44(4), 793–810. DOI: 10.1016/j.lwt.2010.11.002
5) Semla, M.; Goc, Z.; Martiniaková, M.; Omelka, R.; Formicki, G. Acrylamide: A Common Food Toxin Related to Physiological Functions and Health. Physiol. Res. 2016, 66(2), 205–217.
6) Liu, Z.; Tse, L. A.; Ho, S. C.; Wu, S.; Chen, B.; Chan, D.; Wong, S. Y. Dietary Acrylamide Exposure Was Associated with Increased Cancer Mortality in Chinese Elderly Men and Women: A 11-Year Prospective Study of Mr. And Ms. OS Hong Kong. J. Cancer Res. Clin. Oncol. 2017, 143(11), 2317–2326.
7) Sansano, M et al. “Effect of pretreatments and air-frying, a novel technology, on acrylamide generation in fried potatoes.” Journal of food science vol. 80,5 (2015): T1120-8. Doi:10.1111/1750-3841.12843
8) Haddarah, Amira, et al. “The effect of borage, ginger and fennel extracts on acrylamide formation in French fries in deep and electric air frying.” Food Chemistry 350 (2021): 129060.
9) Advanced glycoxidation end products in commonly consumed foods. Goldberg T, Cai W, Peppa M, Dardaine V, Baliga BS, Uribarri J, Vlassara H J Am Diet Assoc. 2004 Aug; 104(8):1287-91.
10) Wheeler ML, Daly A, Evert A, Franz MJ, Geil P, Holzmeister LA, Kulkarni K, Loghmani E, Ross TA, Woolf P. Choose Your Foods: Exchange Lists for Diabetes, Sixth Edition, 2008: Description and guidelines for use. J Am Diet Assoc. 2008;108:883–888.
11) Uribarri, Jaime et al. “Advanced glycation end products in foods and a practical guide to their reduction in the diet.” Journal of the American Dietetic Association vol. 110,6 (2010): 911-16.e12. doi:10.1016/j.jada.2010.03.018
12) Teruel, M. R.; Gordon, M.; Linares, M. B.; Garrido, M. D.; Ahromrit, A.; Niranjan, K. A Comparative Study of the Characteristics of French Fries Produced by Deep Fat Frying and Air Frying. J. Food Sci. 2015, 80(2), 349–358
İlginizi çekebilir:
Adım Başak, HACCP Gıda Güvenliği konusunda uzmanlaşmış bir gıda mühendisiyim. Diyetlerin dengesini, bunları, sürdürülebilirlikleri açısından değerlendirerek araştırıyorum
Sıcak hava fritözleri hakkında araştırma yaparken karşıma çıkan bilimsel bir analiz çıktı. Önce yabancı bir site sandım. Dedim bu google translate işi ne ilerletti. Mükemmel bir çeviri yapıyor:)) Harika bir yazı.. Paylaşıyorum..
Merhaba İlhan bey,
yazıyı beğenmeniz ve faydalı bulmanız beni cok mutlu etti
Esenlikler dilerim
Başak
Ben arçelik marka aldım bir defa kullandım eşim sporcu onun için aşfım sebze ve tavuk çokça tüketiyor sizce kullanmamalımıyım
Merhaba Sevim Hanım,
eğer plastik aksamı bol bir makineden söz ediyorsak, ben çok sık kullanmamanızı tavsiye ederim. Ama çelik aksamlı makineler de aşırı yüksek sıcaklıklar nedeniyle gıdalarda vitamin, mineral ve protein kaybını tetiklemekte. O yüzden yine de haftada 1-2 seferi aşmamanızı öneririm.
Tavuğu, sporcu beslenmesi için, zaten derisiz olarak pişirdiğinizi düşünüyorum, bu iyi bir şey; aksi takdirde yağ içeriği yoğun olan deriden yüksek sıcaklıklar sonucunda daha fazla sağlıksız moleküller türeyebilecektir.
Sağlıklı sofralar ve esenlikler dilerim
Başak
Merhaba oncelikle yaziniz süper ama benim moralimi çok bozdu bide cok istiyerek aldim esimi zorla ikna ettim 🙂 aldiğim ürün bu kumtel model Kodu:HAF-03
Voltaj:220-240 W.
Güç:1800 Watt
Gövde Malzemesi:Plastik
Kızartma Pan 7.5 L
Kızartma Sepeti Kapasite 5.5 L
Kare Sepet
30 Dakikalık Zamanlayıcı
Otomatik Kapatma
200 C kadar Ayarlanabilir Sıcaklık
Sıcak Hava Sirkülasyonuna Sahip
Hızlı Pişirme Sepeti
Paslanmaz Çelik Parçalar
Çok Fonksiyonlu
Çıkarılabilir Kızartma Sepeti Makinede Yıkanabilir.
Boyut (ExBxY): 422
Sizde neyapmaliyim zararlimi şimdi bu ürün
Merhaba Sevgili Evrim,
Nasıl hissetiğinizi az çok tahmin edebiliyorum, bunun için üzgünüm.
İtalya’da bir deyim vardır “Kızartılırsa sandalyeler bile lezzetli olur” diye, o yüzden sıcak hava fritözünün başarılı sonuçlar vermesine çok şaşırmamak gerek.
Bu makineyi atmanıza gönlüm el vermez, zira doğal kaynaklar kullanılarak üretilmiş hiçbir nesnenin israf edilmesi kabul edilemez. Eğer onu kullanmak içinize hiç sinmiyorsa satmayı deneyebilirsiniz (sağlığına gerektiği önemi göstermeyen insan sayısı çoğunlukta) veya kullanım sıklığını azaltabilirsiniz. Ayrıca makinenizi, eğer ailenizde sebze sevmeyen bireyler varsa, sebze ve diğer faydalı besinleri çekici kılmak amacıyla da kullanabilirsiniz. Ancak onu, patates kızartması gibi zaten fırında da yapılsa iştahla yenebilecek şeyler için kullanmaktan vazgeçin yeter.
Sağlıklı öğünler ve esenlikler dilerim
Başak
Merhaba bana bu konuda çok şey kattınız teşekkürler. Bir ürün buldum – Aluzing İç Hazne malzeme yazıyor. Alüminyum ve çinkodan oluşuyor sanırım. Yani bulduğum airfryer pişirme yeri olsun içi olsun bu malzeme imiş. (Tabiki mağazaya gidip detaylı bilgi almadim). Ne düşünüyorsunuz?
Merhaba sevgili Gül,
paylaşımımın faydalı olması beni mutlu etti, haber verdiğiniz için teşekkürler.
Sözünü ettiğiniz malzemeyi şahsen tanımıyorum ancak genel olarak çinko kaplamanın dayanıklı olduğunu ve daha iyi bir ısı ve enerji dağılımına katkıda bulunduğunu söyleyebilirim. Ancak dikkat etmemiz gereken husus malzemelerin alındığı gün değil, 1-2 yıl sonra aşınmaya başladıklarında nelere yol açıyor oldukları! Çinko kaplama çizilmeye başladığında, ki ister istemez yüksek sıcaklık ve mekanik darbeler sonucu çizilecektir, ortaya çıkan alüminyumun sağlık için endişe yaratması mümkündür. Satın almak istediğiniz hava fritözünün üreticisine, yeni bir sepetin fiyatını ve temin edilebilirliğini sorabilirsiniz mesela. Eğer böyle bir yedek parça hizmeti öngörmüyorlarsa vazgeçmek belki de daha akıl karı olabilir.
Esenlikler ve sağlıklı öğünler dilerim
Başak
Bebeğime meyve kurutmayı düşünüyorum atıştırmalık olması için. Sağlıklı olurmu acaba? Birde silikon kalıpta kek yapmayı düşünüyorum normal fırın dahamı sağlıklı olur?
Merhaba Burcu Hanım,
Kurutulmuş meyveler çocuk yetişkin herkes için gerçekten de sağlıklı bir atıştırmalık, gerçi taze mevsim meyveleri vitamin, mineral ve antioksidanlar açısından daha zengin olmaları açısından tercihimdir.
Meyve kurutmak için sıcak aylarda güneşi, fırını, sıcak hava fritözünü ve elbette bu iş için özel tasarlanmış kurutucuları kullanabilirsiniz. Bence en iyisi ve en sürdürülebiliri 30 derece üzerindeki günlerde gerçekleştireceğiniz güneşte kurutma olacaktır; sıralamaya devam edersek ardından özel meyve kurutucuları (enerji sarfiyatı açısından), sonra fırın en son olarak da sıcak hava fritözleri gelir.
Silikon fırın kapları inert malzemelerdir, ancak kaliteli olmayan ürünlerde dolgu maddelerinin kullanılmış olması muhtemel. Bunlar da koku ve duman yaparlar, ancak sağlığa verdikler hasar tam bir bilinmez çünkü eğer üretici firma ne malzeme kullandığını ibraz etmiyorsa, içerdiği riskleri de bilmek mümkün olmaz.
Eğer silikon kabınıza güveniyorsanız, normal fırında veya yine kaliteli sıcak hava fritöözünde kullanmanızda bir sakınca yok
Esenlikler ve sağlıklı öğünler dilerim
Başak
Başak hanım değerli bilgileriniz için teşekkürler. Sıcak hava fritözü almaktan vazgeçtim. Peki kızartmada yağ derdinden kurtulmak için örneğin patates, başka bir fritöz öneriniz olur mu? Başarılarınızın devamını dilerim.
Faydalı olabildiğime sevindim Tolgahan Bey,
Mümkün olan en sağlıklı patates kızartması için fırını kullanmanızı öneririm; bunun için öncelikle patates dilimlerini yaklaşık 15 dakika suda bekletin (nişasta konsantrasyonunun azalması için), sonra 5 dakika haşlayın (fırındaki yüksek sıcaklıklara maruz kalma süresini azaltmak için) ve en nihayet az zeytinyağını homojen bir şekilde dilimlere sürerek, sıcak fırında üzerleri pembeleşinceye kadar (yaklaşık 15 dakika) pişirebilirsiniz. Ama yanlış anlamanızı istemem, patates doğası gereği yüksek sıcaklıklarda sağlıklı bir yiyecek olmaktan çıkıyor. O nedenle bu işlemi haftada bir ile sınırlandırın.
Sağlıklı öğünler ve esenlikler dilerim
Başak
Herşeyden önce plastik gövde oluşumundan dolayı çok isteyip vazgeçtiğim bir üründür…
Merhaba,
ben de fırınımla idare ediyorum, zaten komple çelik airfryer olarak satılan ürünler de fırın tarzındalar. Belki yakında sepet dahil tamamen çelik ve kompakt, sıcak havalı fritözler piyasaya sürülürse tekrar değerlendirmeye alabiliriz.
Merhaba
Teşekkürler böyle bir yazi icin. Kararsizim ve araştırma icindeyim. Kizartmayi sevmiyorum ama 9 yasindaki oğlum icin acaba mi derken gordum. Electroluxun airfryinin çelik oldugunu yaziyorlar hic dikkatinizi cekti mi acaba onu sormak istedim? Teşekkürler
Sevgili Muzaffer Bey, faydalı olabildiysem ne mutlu bana
Ancak Elektrolux marka airfryer hakkında maalesef bir bilgim yok; eğer sepet dahil tüm aksamı çelik ise, plastiklere ilişkin sağlık açısından hiç sorun yok. Sepet teflon ise PTFE PFOA kaplamalı olmamasına dikkat edin.
Sağlıklı yemekler ve esenlikler dilerim
verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederim bende airfryer almak istiyordum .sizin yorumlarınızla arada kaldım şimdi minik bir fırınmı alayım bilemedim .biz 3 kişilik aileyiz elektrik tasarrufu olsun diye düşündüm sizce ne almalıyım şimdiden teşekkürler
Merhaba Meryem Hanım, sağlıklı beslenmenin sadece sağlıklı gıdalar ile değil sağlıklı pişirme yöntemleri ile hazırlanmış sağlıklı gıdalar ile elde eldilebileceği göz önünde bulundurulursa, mini fırın bana airfryer’dan daha mantıklı bir seçim gibi görünüyor.
Ama ailenizde yemek seçen, hiç sebze yemeyen bireyler var ise her olumsuzluğa rağmen sıcak hava fritözü tercih edilebilir.
Bununla beraber, eğer herşeyi yiyen bir aileniz varsa, enerji tasarrufu için -tabi zaten halihazırda kullanmıyorsanız- iyi bir düdüklü tencereye yatırım yapmanız en sağlıklı ve en ekonomik çözüm olacaktır.
Sağlıklı günler ve esenlikler dilerim
Başak
Keyifle okudum emeğinize sağlık.
çok teşekkürler Necip Bey,
Esenlikler dilerim
Başak
Başak hanım bu yazı harika ellerinize saglik, o kadar detaylı bir yaziydi ki bilmedigim cok bilgiyi ögrendim ve farkli açılardan bakma şansim oldu..ben yemek yapmayi pek sevmiyorum airfryerla kolay olacağini dusundugum icin tercih edecektim ama yazidaki haftada 6 gun kullananlar var dediginizde durup dusundum suan icin askiya aldim bende dusunecegim cok tesekkur ederim emeginiz icin..
Sevgili Elif Hanım, faydalı olabildiysem ne mutlu bana!
Sağlıklı öğünler ve esenlikler dilerim
Başak
Peki bu makineler alüminyum kaplama mı ? Bilginiz var mı
Merhaba Hülya hanım,
Makinelerin alüminyum kaplama olduğunu düşünmüyorum (tabi üretici bilgilerini dikkatli şekilde okumakta hep fayda var). Olsa olsa bazı tepsiler alüminyum kaplama olabilir. Bu tepsiler de eğer asitli yiyecekler pişirmez ve maksimum sıcaklık kullanmaz iseniz problem yaratmayacaktır. Tabi sıcak hava fritözünün diğer kusurlarını göz ardı edersek.
Tüm sorularınızı benimle paylaşabileceğinizi hatırlatır, sağlıcakla kalmanızı dilerim
Başak
Merhaba, phillips inkinin haznesinin aluminyum kaplama çelik olduğunu, çizik şikayetine verdikleri cevap ile öğrendim. İnsan sağlığına uygun malzeme diye de yazmışlar. Aluminyum hazne kızartma sıcaklıklarında zararlı değil mi?
Sevgili Burcu Hanım,
söz konusu ürün hakkında doğrudan bir bilgim yok, ancak genel olarak sepet kısmında kullanılan çeşitli metal ve yapışmaz kaplamaların en az makine bünyesindeki plastik kadar endişe yaratıcı özellikleri olduğunu düşünüyorum. Er ya da geç bu kaplamalar çizilme veya başka nedenlerle aşındığında sağlığa zararlı olmama koşulları da haliyle sona eriyor. Bu da bir hayli para ödenmiş bir ürünün herhangi bir arızası olmasa da artık kullanılmaması gerektiği anlamına geliyor.
İşte bu nedenle de ben bu tip ürünlere sıcak bakmıyorum.
Sağlıklı yemekler ve esenlikler dilerim
Başak
Alıp almama konusunda çok kararsızdım. Yazınızı okuyunca, kesinlikle her evde olması gereken bir ürün olduğu kanaatine vardım. Xiaomi nin ürününü aldım bugün. Teşekkürler.
Merhaba Hüseyin Bey,
demek evinizde sebze yemeyenler vardı. Her halükarda, eğer faydalı olabildiysem ne mutlu bana
Esenlikler dilerim
Başak
Başak hanim merhabalar blogunuzu takip ederken airfryerlar ile ilgili yaziniza denk gelmistim emeklerinize saglik oncelikle daha onceki yorumumda kararsiz kaldigimi soylemistim çelik yapida olan firinlari arastirirken bigboss airfryerlara denk geldim ancak pisirim yonteminden “halojen” olarak bahsediyrolardi cam bir tepsisinin olmasi ilgimi cekti acikcasi ancak bu yontem sagliklimidir acaba sizden bilgi almak istedim tesekkur ederim
Merhaba Elif Hanım
Faydalı olabildigime sevindim.
Marka olarak bir bilgim yok ama genel olarak halojen fırınlar hakkında şunları söyleyebilirim:
– hava fritözüne nazaran biraz daha hacimlidir,
– daha fazla enerji sarf ederler,
– daha kolay temizlenirler,
– air fryer’lardan daha ucuzdurlar
– üstelik daha az plastik icerirler.
Ancak çalışma prensibi gereğince Air fryer ile adı üstünde kızartmaya benzer bir doku elde etmek mümkünken, halojen fırınların kızartmayı taklt etme gibi bir özellikleri yoktur. Daha ziyade küçük bir normal fırın olarak düşünülebilirler. Ancak fansız bir fırın: bu da eğer gıda ürünlerini kurutmak isterseniz halojen fırının bu is için uygun olmayacağı anlamına gelir.
Pişirme kabının cam olması, hava fritözleri sepeti üzerindeki yapışmaz kaplamanın bir süre sonra soyulması ve sağlık icin tehlike teşkil etme riskini de ortaya kaldırması bakımından tercih edilebilir.
Yine de eğer kalabalık bir aile iseniz halojen fırın yerine normal fırın almayı da düşünebilirsiniz.
İyi hafta sonları dilerim,
Sağlıcakla kalın
Başak
Başak hanım , değerli bilgileriniz için çok teşekkürller. Sağlıklı ve mutlu günler dilerim.
Sevgili İnci hanım,
makalemi faydalı bulmanız beni çok mutlu etti ve bunu benimle paylaştığınız için de teşekkür ederim.
Sağlıklı ve mutlu günler dileğinizi ben de size yineliyorum
Başak
Başak hn, yazı için teşekkür ederim. Actifry ile kıyaslar mısınız?
Merhaba Yasemin Hanım,
Marka adı vermek istemiyorum ama genel olarak yüksek sıcaklık kullanarak uygulanan pişirme yöntemleri her gün tercih edilmemeliler. Üstelik plastik aksamlı ürünlerin yüksek sıcaklıklarda kullanılıyor olması da ayrı bir eksi.
İçindeki karıştırma aparatının biraz zayıf olduğu, sıklıkla şikayet edilen bir diğer husus.
Ben biraz daha alternatiflerinizi değerlendirmenizden yanayım.
Esenlikler dilerim
Başak
Merhaba Başak hanım, ben de sözlerime bu detaylı güzel açıklamalı yazınız için çok teşekkür ederek başlamak istiyorum. Bir kaç gün önce bir airfreyer satın aldım ancak elime ulaştığında haznesinin değil ama hazneye konulan sepet kısmının dört yanının da hazneye değmemesi için minik silikon ayaklar I olduğunu farkettim ve ilk çalıştırma boş ilken öneriliyordu. Maalesef ilk çalıştırma da bayağı bir plastik kokusu eve yayıldı ancak daha sonra bu koku yok oldu. Şu an yok. Büyük ihtimalle geri göndereceğim ama hakikaten o kadar pratik ve lezzetli kızartmalar yapıyor ki acaba göndermesem mi? Diye düşünür gibi bile oluyorum Size sorum, silikonun aşırı ısınmasının sağlığa zararı var mı ve varsa nasıl bir zararı var. Çünkü düdüklü tencerelerde de basınç ve hava sızdırmasın diye kapaklarında da silikon kullanıyorlar.Onlarda da yüksek basınç ve ısı var. Doğrusu bu air freyerla birlikte bir tane de düdüklü tencere siparişi vermiştim ve onun da iç kapağında silikon var o yüzden size sormak istedim, ne dersiniz? İkisini birden geri mi iade etmeliyim? Şimdiden çok teşekkür ederim
Merhaba Sevgili Yüksel,
Silikon ayaklarla ilgili sorunuz sanırım pek çok kişiyi ilgilendirecek, onlar adına da size teşekkür ederim.
Silikon ısıya maruz kalması halinde kimyasal olarak inert/kararlı olduğu yaygın olarak kabul edilmiş ve bu yüzden de plastikten farklı bir şekilde güvenli olarak tanımlanan bir malzeme. O yüzden plastik ile ilgili endişelerimiz -en azından içinde bulunduğumuz gün itibarı ile- silikonu ilgilendirmemekte. Neden böyle garip bir açıklama yaptığıma gelince, bir kısım bilim insanı silikonun henüz bilinen hiç bir yan etkisi olmadığı çünkü nispeten daha yeni bir malzeme olduğu için plastik kadar detaylı olarak incelenmediği görüşünü savunmakta (yani bakarsınız yarın bilim yeni buluşlar yapar ve silikonun da karanlık yüzü ortaya çıkar). O güne kadar, plastik aksama sahip sıcak hava fritözlerinin, plastik maddelere ilişkin sakıncalar ile birlikte, yemekleri kızartma sıcaklıklarında pişirmesinden doğabilecek tehlikelere odaklanmamız yeterli olacak!
Silikonun conta olarak düdüklü tencerelerde de kullanıldığı doğrudur. Ancak bir düdüklü tencerenin ulaştığı pişirme sıcaklığı, sıcak hava fritözü ile ulaşılan sıcaklığın önemli ölçüde altında kalmaktadır: düdüklü tencere nominal olarak maksimum 121 dereceye ulaşabilirken, bir air fryer 230 dereceye erişebilir. Bu bağlamda düdüklü tencere için içinizin dahat rahat olması gerektiğine inanıyorum.
Sağlıklı öğünler ve esenlikler dilerim
Başak
Çok teşekkür ederim
Merhaba, Öncelikle böyle bir yazı yazdığınız için Allah sizden razı olsun. Bizde annemize hediye olarak almak istiyorduk. Bütçe tabiki önemli ama en önemli kriterimiz teflon içermemesi. Size izninizle 2 sorum olacaktı,
İlki ptfe/pfoa içermese de teflonlara güvenilebilir mi?
2. yui marka airfryer’lerin teflon içermediğine dair bir yazı okudum.
Bu konuda bilginiz var mı ya da size zahmet olmazsa araştırma yapıp cevaplayabilir misiniz? Yanlış anlamayın bende araştıracağım ama verilen cevaplara güvenemiyorum.
Merhaba Hasan Bey,
yazımın faydalı olabilmesi beni mutlu etti, teşekkürler.
Öncelikle şahsen söz konusu ürünü tanımadığımı belirtmek isterim. Sanırım sadece Türk pazarı için üretilmiş bir ürün. Diğer ürün yelpazeleri hakkında da bugüne değin hiçbir duyum almadım. Gördüğüm kadarıyla iç haznenin teflon kaplama yerine paslanmaz çelikten imal olması sağlık açısından sevindirici, ancak temizleme ile ilgili sıkıntılar yaşama ihtimaliniz yüksek.
Teflon kaplamalar ile ilgili şu önemli noktayı izah etmek isterim. Aslında bu madde aşırı olmayan sıcaklıklarda kullanıldığında kararlı bir malzeme. Sağlık ile ilgili problemler, kaplamanın mekanik aşınma sonucu çizilmesi akabinde ve/veya sıcak hava fritözünün de ulaşabildiği yüksek sıcaklıklarda ortaya çıkıyor.
Aramanızı BPA, PTFE, PFA ve PFOA içermez özelliklerini taşıyan ürünlerde yoğunlaştırabilirsiniz. Bu özelliklere sahip yapışmazlık yaratan kaplamalar üzerinde de teflon için yerine getirilen kapsamlı araştırmalar aslında tam da yapılmadı. Yine de seramik yapışmaz kaplamaların daha güvenli olduğu kabul edilmekte, tabi kurşun ve kadmiyum içermiyorlarsa.
Sağlıklı öğünler ve esenlikler dilerim
Başak
Merhaba, cevabınız ve ilginiz in teşekkür ederim. Acaba ürünün dinamik çelik üzerine doğal silikon içermesi yüksek sıcaklığa rağmen bu ürünü alınabilir kılar mı?
Merhaba Hasan Bey,
Bilim dünyası şu an için silikonun, yüksek sıcaklıklarda dahi inert olması gerçeğinden yola çıkarak, sağlığa zararlı olmadığı görüşünde birleşiyor. Ancak silikonun sağlığa zararları konusunda, teflon için yapılan kapsamlı araştırmaların yerine getirilmemiş olmadığını söylemek isterim. Bu durumda aksi ortaya çıkıncaya kadar kullanılmasında bir sakınca yok denilebilir.
Sonuç olarak airfryer ile ilgili tek sorun yaratacak durum, yüksek sıcaklıklar dolayısıyla gıdaların besin öğeleri içeriğindeki değişmeler olacaktır; kullanımınızı haftada 1-2 kez ile kısıtlarsanız bu sorunun da önüne geçilmiş olur.
Sağlıklı öğünler ve esenlikler dilerim
Başak
Merhaba, çok teşekkür ederim. Sonunda güvenerek kullanabileceğiz. Çok sağolun sizin vesilenizle güvenilir bir karar aldık.
Güle güle kullanın
Sağlıklı öğünler ve esenlikler dilerim
Başak